من (راوی آنلاین) اینجا هستم تا با روایت های ارزشمند و کاربردی در زمینه های مختلف، بهت کمک کنم تا آگاهتر بشی، بهتر رشد کنی و با اطمینان بیشتری تو مسیر پیشرفتت قدم برداری. من در زمینه های مختلف روایت گری میکنم تا آگاهی بیشتری کسب کنی. ❤️

وظایف دیوان عدالت اداری چیست؟ بررسی کامل نقش، صلاحیت و اهمیت این نهاد قضایی
دیوان عدالت اداری چی هست و چه وظایفی میتونه داشته باشه؟ تو این مقاله از راوی حقوقی قصد دارم تا این موضوع رو برات کامل بررسی کنم. پس در ادامه همراه من باش. حتماً برات پیش اومده که از یه اداره، شهرداری یا سازمان دولتی ناراحت شده باشی. مثلاً وقتی با هزار بدبختی رفتی دنبال استخدام، ولی به خاطر یه بند اداری پیچیده یا تصمیم عجیب یه مسئول، از لیست حذف شدی.
یا اینکه یه جریمه عجیب برات اومده از طرف مالیات یا شهرداری و هرچی پیگیری کردی، کسی جواب درستحسابی نداد. خب، اینجاست که باید بدونی یه نهادی به اسم دیوان عدالت اداری وجود داره، که دقیقاً برای رسیدگی به همین مسائل درست شده. خیلیها اسمش رو شنیدن، ولی واقعاً نمیدونن چیکار میکنه، کی باید برن سراغش، یا اصلاً چه قدرتی داره.
دیوان عدالت اداری، مثل یه پشتوانه قانونیه برای مردم در برابر تصمیمات ناعادلانه یا اشتباه نهادهای دولتی و عمومی. یعنی اگه فکر کردی یه اداره دولتی کاری کرده که خلاف قانونه، حقتو خورده، یا برخلاف آییننامهها و قوانین باهات رفتار شده، این دیوان میتونه بهت کمک کنه.
تو این مقاله از راوی حقوقی میخوام مفصل بهت بگم:
-
دیوان عدالت اداری دقیقاً چیه و چرا به وجود اومده؟
-
چه وظایفی داره و طبق چه قانونهایی کار میکنه؟
-
چه نوع شکایتهایی رو بررسی میکنه؟
-
چه زمانی باید بری سراغش و چجوری باید شکایت ثبت کنی؟
پس اگه دلت میخواد بدونی چطور میتونی از حق خودت در برابر دستگاههای دولتی دفاع کنی، حتماً این مقاله رو تا آخر بخون. من اینجا هستم تا همه چیزو به زبون ساده برات توضیح بدم.
دیوان عدالت اداری چیه؟
دیوان عدالت اداری یه نهاد قضایی زیر نظر قوه قضاییهست که برای رسیدگی به شکایات، اعتراضها و تظلمات مردم از تصمیمات و اقدامات نهادهای دولتی و عمومی تأسیس شده. این دیوان طبق اصل ۱۷۳ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران شکل گرفته و وظیفهش اینه که از مردم در برابر تصمیمات ناعادلانه و برخلاف قانون ادارات، وزارتخانهها، سازمانها و شهرداریها حمایت کنه. به زبان سادهتر، هرجا که یه اداره دولتی یا نهاد عمومی کاری کنه که به نظرت ناعادلانه یا غیرقانونیه، میتونی بری سراغ دیوان عدالت اداری.
مثلاً اگه شهرداری خونهتو بدون مجوز تخریب کنه، یا اداره مالیات یه جریمه سنگین اشتباهی برات صادر کنه، یا تأمین اجتماعی سابقه بیمهتو لحاظ نکنه، یا یه بخشنامه جدید بیاد که حقوق کارمندای یه ارگان دولتی رو ناعادلانه کم کنه، اینجاست که دیوان عدالت اداری وارد میشه. این دیوان یه جورایی حافظ حقوق مردم در مقابل قانونشکنیهای اداریه.
ساختار دیوان شامل شعب بدوی، شعب تجدیدنظر و هیأت عمومی میشه. شعب بدوی شکایتها رو بررسی میکنن، شعب تجدیدنظر برای اعتراض به آراء بدوی تشکیل میشن و هیأت عمومی وظیفه داره اگه تو یه موضوع، شعب دیوان آراء متفاوتی صادر کنن یا بخواد یه مقرره دولتی رو ابطال کنه، وارد عمل بشه. نکته مهم اینه که دیوان عدالت اداری فقط در مقابل نهادهای عمومی صلاحیت داره و شکایت علیه اشخاص حقیقی یا شرکتهای خصوصی تو حوزه کاری این دیوان نیست.
یعنی دیوان عدالت اداری جاییه که عدالت بین مردم و نهادهای رسمی برقرار میشه. نقش خیلی مهمی تو تثبیت حاکمیت قانون، کنترل قدرت ادارات دولتی، و تضمین حقوق شهروندی داره. این نهاد برای خیلی از کارمندا، شهروندا، کارگرا، بازنشستهها و حتی فعالای اقتصادی، یه مرجع مهم حقوقیه که خیلی وقتا کمکشون کرده حقشون رو بگیرن.
وظایف دیوان عدالت اداری طبق قانون
طبق ماده ۱۰ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب ۱۳۹۲، دیوان سه وظیفه اصلی داره:
۱. رسیدگی به شکایات و تظلمات
وقتی یه فرد، از تصمیمات یا اقدامات یه نهاد دولتی یا عمومی ناراضی باشه، میتونه شکایتش رو به دیوان ببره. این شامل موارد زیره:
-
اعتراض به آراء هیأتهای رسیدگی به تخلفات اداری
-
اعتراض به تصمیمات شهرداریها و کمیسیون ماده ۱۰۰
-
شکایت از سازمان تأمین اجتماعی یا اداره مالیات
-
اعتراض به استخدام، اخراج یا بازنشستگی در دستگاههای دولتی
۲. رسیدگی به اعتراض نسبت به مقررات دولتی
اگه یه آییننامه یا بخشنامه یا دستورالعمل اجرایی توسط یه وزارتخونه یا سازمان دولتی صادر بشه که خلاف قانون یا شرع باشه، دیوان میتونه اون رو لغو یا ابطال کنه.
۳. صدور رأی وحدت رویه
گاهی شعب مختلف دیوان رأیهای متفاوتی دربارهی یه موضوع مشابه صادر میکنن. دیوان عدالت اداری میتونه رأی وحدت رویه صادر کنه تا تکلیف موضوع مشخص بشه و عدالت قضایی برقرار بمونه.
ساختار دیوان عدالت اداری چطوریه؟
ساختار دیوان عدالت اداری طوری طراحی شده که هم به شکایتهای مردم رسیدگی کنه، هم بتونه نظارت و اصلاح روی مقررات و بخشنامههای دولتی داشته باشه. این دیوان زیر نظر رئیس قوه قضاییه اداره میشه و دارای بخشهای مختلفیه که هرکدوم وظیفه خاصی دارن. حالا بیام یکییکی برات توضیح بدم:
۱. ریاست دیوان عدالت اداری
در رأس دیوان، یه رئیس وجود داره که توسط رئیس قوه قضاییه انتخاب میشه. این فرد مسئول هدایت کلی دیوان، نظارت بر عملکرد شعب، هماهنگی بین بخشها، و ارائه گزارشها به قوه قضاییهست.
۲. شعب بدوی
اینجا همون جاییه که شکایتها برای اولین بار رسیدگی میشن. یعنی اگه شکایتی ثبت کنی، اول به یکی از این شعب فرستاده میشه تا قضات بررسیش کنن.
ویژگیهای این شعب:
-
معمولاً به صورت تخصصی فعالیت دارن (مثلاً شعبه مالیاتی، شعبه شهرداری، شعبه استخدامی)
-
ممکنه یه قاضی داشته باشن یا چند نفره بررسی کنن
-
اگه از رأیشون ناراضی باشی، میتونی درخواست تجدیدنظر بدی
۳. شعب تجدیدنظر
اگه از رأیی که شعبه بدوی داده ناراضی باشی، میتونی اعتراض کنی و پروندهت میره به یکی از شعب تجدیدنظر. این شعب دوباره پرونده رو بررسی میکنن و تصمیم نهایی صادر میکنن.
۴. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
اینجا مهمترین بخش دیوانه. وظایف اصلیش چیه؟
-
بررسی تعارض آراء بین شعب مختلف دیوان
-
ابطال مصوبات، آییننامهها و بخشنامههایی که خلاف قانون یا شرع باشن
-
صدور رأی وحدت رویه برای اینکه قضات دیگه بدونن باید تو اون موضوع خاص، چه تصمیمی بگیرن
این هیأت از همه قضات شعب دیوان و اعضای حقوقی دیگه تشکیل شده و جلساتش معمولاً بهصورت علنی برگزار میشه.
۵. واحدهای مشورتی و علمی
دیوان عدالت اداری یه بخشهای پشتیبانی هم داره که کارشون ارائه نظرات کارشناسی و علمی به قضات، بررسی مسائل حقوقی، و آموزش قضاته. مثل:
-
مرکز آموزش و پژوهش
-
دفتر مطالعات حقوقی
-
کمیته بررسی مقررات
۶. معاونتها و دفاتر اداری
برای اینکه دیوان بتونه خوب و منظم کار کنه، مثل هر سازمان بزرگ دیگه، یه سری معاونت و دفتر پشتیبانی داره. مثل:
-
معاونت امور اداری و مالی
-
معاونت فناوری و سامانهها (مثل سامانه ثنا)
-
دفتر ارزیابی عملکرد و رسیدگی به شکایات داخلی
در کل ساختار دیوان عدالت اداری به شکلی طراحی شده که بتونه:
-
از حقوق مردم در برابر نهادهای عمومی دفاع کنه
-
عدالت اداری رو برقرار کنه
-
جلوی اجرای بخشنامهها و آییننامههای غیرقانونی رو بگیره
پس اگه دنبال جایی هستی که بتونه با پشتوانه قانون، جلوی ظلم یه اداره دولتی وایسه، دیوان عدالت اداری دقیقاً همونجاست.
چه کسانی میتونن به دیوان عدالت اداری شکایت کنن؟
هر کسی که از یه تصمیم، اقدام یا مقرره صادرشده از طرف نهادهای دولتی، عمومی یا شهرداریها ضرر دیده باشه یا احساس کنه حقش ضایع شده، میتونه به دیوان عدالت اداری شکایت کنه. حالا بیام دقیقتر بگم چه کسایی واقعاً میتونن اقدام کنن:
۱. اشخاص حقیقی (یعنی مردم عادی)
هر شهروند ایرانی، چه کارمند باشه، چه بازنشسته، چه شاغل در بخش خصوصی یا حتی بیکار، میتونه از سازمانها و ادارات دولتی شکایت کنه، مشروط بر اینکه اون تصمیم یا اقدام، به طور مستقیم به خودش مربوط باشه.
مثلاً:
-
یه کارمند رسمی دولت که به ناحق اخراج شده
-
یه شهروند که ملکش توسط شهرداری تخریب شده
-
کسی که بیمهش توسط تأمین اجتماعی رد نشده
-
کسی که از پرداخت یارانه یا تسهیلات دولتی حذف شده
۲. اشخاص حقوقی (شرکتها، مؤسسات، انجمنها و…)
شرکتها و نهادهای خصوصی هم اگه از تصمیمات یا اقدامات ادارات دولتی آسیب دیده باشن، میتونن شکایت کنن.
مثلاً:
-
شرکتی که از شرکت در مناقصه دولتی ناعادلانه حذف شده
-
مؤسسهای که از پرداخت مالیات ناعادلانه ناراضیه
-
کارگاه یا کارخانهای که مجوزش لغو شده بدون دلیل قانونی
۳. کارمندان دستگاههای دولتی
اگه کارمندی از تصمیماتی مثل:
-
اخراج یا بازنشستگی زودتر از موعد
-
عدم اجرای حکم ارتقاء
-
پرداخت نکردن حق مأموریت یا اضافهکار
ناراضی باشه، میتونه مستقیماً از دستگاه خودش به دیوان شکایت کنه.
۴. بازنشستگان و مستمریبگیران
خیلی وقتا دیوان مرجع رسیدگی به شکایتهایی مثل:
-
عدم پرداخت حقوق یا مزایا
-
حذف از فهرست مستمریبگیران
-
عدم اعمال قانون همسانسازی حقوق بازنشستهها
هست. این قشر زیاد سراغ دیوان میرن.
۵. وراث و نمایندگان قانونی
اگه یه نفر فوت کرده باشه، ورثهش میتونن در مورد حقوق معوقه یا ظلمی که قبل از مرگ به اون شخص وارد شده، شکایت بدن. البته باید مدارک وراثت و نمایندگی قانونی داشته باشن.
یعنی اگه از یه فرد معمولی یا یه شرکت خصوصی شاکی باشی، باید بری دادگاههای عمومی، نه دیوان.
رسیدگی در دیوان عدالت اداری چجوریه؟
رسیدگی در دیوان عدالت اداری یه فرآیند کاملاً حقوقیه، ولی من میخوام خیلی ساده و مرحلهبهمرحله برات توضیح بدم که اگه بخوای شکایت کنی، بدونی دقیقاً باید چی کار کنی و چه چیزایی انتظارتو میکشه.
پس بزن بریم سراغ مراحل رسیدگی در دیوان عدالت اداری:
۱. ثبت شکایت در سامانه ثنا
اولین قدم برای شکایت، اینه که باید بری تو سامانه ثنا (سامانه خدمات الکترونیک قضایی) به آدرس: 📌 sana.adliran.ir
اینجا باید ثبتنام کنی و بعد وارد سامانه ثبت شکایت دیوان عدالت اداری بشی. اطلاعات هویتی، موضوع شکایت، نهاد مربوطه و مستندات رو وارد میکنی و بعد شکایتت ثبت میشه.
✅ لازم نیست حتماً وکیل داشته باشی؛ خودت هم میتونی همه مراحل رو انجام بدی.
۲. ارجاع شکایت به یکی از شعب بدوی
بعد از ثبت، سیستم شکایتت رو به یکی از شعب بدوی دیوان ارجاع میده. قاضی اون شعبه میاد و مستنداتت رو بررسی میکنه. ممکنه بهت پیام بیاد که مدارک بیشتری بارگذاری کنی یا توضیح بدی. تو همین مرحله، یا رأی به نفع تو صادر میشه یا شکایت رد میشه.
۳. صدور رأی بدوی
شعبه بدوی بعد از بررسی همه جوانب، رأی خودش رو صادر میکنه. اگه رأی به نفع تو باشه، نهاد مربوطه موظفه اجراش کنه. اگه به ضررت باشه، میتونی درخواست تجدیدنظر بدی.
۴. تجدیدنظرخواهی
تا ۲۰ روز بعد از صدور رأی، وقت داری به اون رأی اعتراض کنی. اگه تجدیدنظر بخوای، پروندهت میره به یکی از شعب تجدیدنظر دیوان. تو این مرحله قضات دیگهای دوباره بررسی میکنن که رأی اول درست بوده یا نه. رأیی که تو این مرحله صادر میشه، معمولاً قطعی و نهایی محسوب میشه.
۵. رسیدگی در هیأت عمومی (در موارد خاص)
اگه تو موضوع شکایت تو، قبلاً رأیهای متفاوتی توسط شعب مختلف صادر شده باشه، یا بخوای به ابطال یه بخشنامه یا آییننامه دولتی اعتراض کنی، موضوع میره به هیأت عمومی دیوان. این هیأت بررسی میکنه که اون قانون یا مقرره واقعاً خلاف شرع یا قانون هست یا نه. اگه باشه، ابطالش میکنن.
۶. اجرای رأی
اگه رأی به نفع تو صادر بشه، نهاد طرف شکایت موظفه اجراش کنه. اگه اجرا نکنه، میتونی از طریق همون سامانه پیگیری کنی و درخواست اجرای رأی بدی. بعضی وقتا هم میتونی برای اجرای رأی، مستقیم بری سراغ اجرای احکام قوه قضاییه.
📋 جدول مراحل رسیدگی در دیوان عدالت اداری
مرحله | توضیحات کامل | نکات مهم |
---|---|---|
📝 ۱. ثبت شکایت در سامانه ثنا | ابتدا باید در سامانه ثنا (sana.adliran.ir) ثبتنام کنی و بعد وارد بخش ثبت شکایت دیوان عدالت اداری بشی. اطلاعات هویتی، موضوع شکایت، مستندات و دلایل خودت رو وارد میکنی. | بدون ثبتنام در ثنا نمیتونی وارد فرآیند بشی. ثبت شکایت فقط به صورت الکترونیکی انجام میشه. |
📤 ۲. ارجاع به شعبه بدوی | بعد از ثبت شکایت، سیستم پروندهت رو به یکی از شعب بدوی دیوان ارجاع میده. قاضی مربوطه مدارک و شکایتت رو بررسی میکنه. | ممکنه ازت بخوان مدارک بیشتری ارائه بدی. اگه شکایت ناقص باشه، ممکنه رد بشه. |
⚖️ ۳. رسیدگی در شعبه بدوی | قاضی شعبه بدوی شکایت رو بررسی و با توجه به قوانین، مستندات و دفاعیات نهاد دولتی، رأی صادر میکنه. | نتیجه میتونه به نفع یا ضرر تو باشه. رأی صادرشده قابل تجدیدنظره. |
⏳ ۴. مهلت اعتراض به رأی بدوی | اگه از رأی صادرشده ناراضی باشی، تا ۲۰ روز کاری وقت داری بهش اعتراض کنی و درخواست تجدیدنظر بدی. | اگر تو این بازه زمانی اعتراض نکنی، رأی نهایی تلقی میشه. |
🔁 ۵. بررسی در شعبه تجدیدنظر | در صورت اعتراض، پرونده میره به یکی از شعب تجدیدنظر دیوان. قضات دیگهای بهصورت مستقل پرونده رو بررسی و رأی قطعی صادر میکنن. | رأی صادرشده در این مرحله معمولاً نهایی و لازمالاجراست. فقط در موارد خاص میره هیأت عمومی. |
🏛️ ۶. ارجاع به هیأت عمومی (در موارد خاص) | اگه شکایت مربوط به ابطال یه آییننامه یا بخشنامه باشه یا شعب مختلف آراء متناقضی صادر کرده باشن، موضوع به هیأت عمومی دیوان ارجاع میشه. | این هیأت با حضور همه قضات دیوان برگزار میشه و رأیی که میده برای همه لازمالاتباعه. |
📩 ۷. صدور رأی نهایی | رأی نهایی توسط شعبه تجدیدنظر یا هیأت عمومی صادر میشه. در این مرحله، حق اعتراض مجدد معمولاً وجود نداره. | رأی صادرشده الزامآوره و باید توسط طرف شکایت اجرا بشه. |
📌 ۸. درخواست اجرای رأی | اگه رأی به نفع تو باشه ولی طرف شکایت اجراش نکنه، میتونی از طریق سامانه درخواست اجرای رأی بدی یا به اجرای احکام مراجعه کنی. | دیوان ابزار قانونی برای الزام ادارات به اجرای رأی داره. اجرای رأی میتونه شامل پرداخت حقوق، لغو تصمیم یا صدور حکم جدید باشه. |
✅ چند نکته نهایی:
-
⏱️ رسیدگی در دیوان ممکنه چند ماه طول بکشه، مخصوصاً اگه پرونده پیچیده باشه.
-
📎 حتماً همه مدارکت رو از همون ابتدا ضمیمه کن تا قاضی راحتتر بتونه تصمیم بگیره.
-
👨⚖️ میتونی با یا بدون وکیل شکایت کنی؛ ولی داشتن وکیل کار رو اصولیتر جلو میبره.
-
🧾 هر مرحله از رسیدگی تو سامانه ثنا اطلاعرسانی میشه؛ پس مرتب وضعیت پروندهتو چک کن.
چرا دیوان عدالت اداری اینقدر مهمه؟
در ادامه مهم ترین دلایل رو میگم :
-
⚖️ حافظ حقوق مردم در برابر دولت
دیوان تنها نهادیه که مردم میتونن از طریقش، از نهادهای دولتی و عمومی شکایت کنن. -
🚫 ابطال مقررات خلاف قانون
اگه یه بخشنامه یا آییننامهای خلاف قانون یا شرع باشه، دیوان میتونه باطلش کنه. -
🧑💼 رسیدگی به ظلم اداری
کارمندا، بازنشستهها، شهروندا و حتی شرکتها میتونن علیه تصمیمهای ناعادلانه ادارات شکایت کنن. -
🔍 نظارت بر عملکرد ادارات
باعث میشه نهادهای دولتی بدونن که اقداماتشون بینظارت نیست و باید قانونی رفتار کنن. -
🏛️ احیای حقوق شهروندی
دیوان از حقوق قانونی مردم دفاع میکنه؛ مثل حق استخدام، حق دریافت مزایا، حق مالکیت و… -
📜 ایجاد وحدت رویه در دعاوی اداری
وقتی آرای متضاد از شعب مختلف صادر میشه، هیأت عمومی دیوان وارد میشه و رأی واحد صادر میکنه. -
⛔ محدودکننده سوءاستفاده از قدرت اداری
جلوی اقدامات خودسرانهی ادارات و تصمیمات غیرمنطقی گرفته میشه. -
🌐 دسترسی عمومی و آنلاین به عدالت اداری
با سامانه ثنا و رسیدگی الکترونیکی، دیوان دسترسی سادهتر و شفافتری برای همه ایجاد کرده. -
🏛️ پاسخگو کردن دستگاههای اجرایی
باعث میشه مدیران و مسئولان ادارات بدونن در صورت اشتباه باید پاسخگو باشن. -
👥 تقویت حس اعتماد مردم به نظام قضایی
وقتی مردم ببینن میتونن از ادارهای که ظلم کرده شکایت کنن و حقشون رو بگیرن، اعتمادشون به عدالت و قانون بیشتر میشه.
📋 جدول نمونه شکایت هایی که میتونی به دیوان عدالت اداری ارائه بدی
نوع شکایت | شرح مورد | نهاد طرف شکایت | توضیح تکمیلی |
---|---|---|---|
👨💼 اخراج ناعادلانه کارمند | مثلاً کارمند رسمی آموزشوپرورش بدون دلیل قانعکننده اخراج شده | وزارت آموزشوپرورش یا سازمان استخدامی کشور | اگه دلیل اخراج قانونی نباشه، دیوان میتونه حکم بازگشت به کار بده |
🏗️ تخریب غیرقانونی ملک | شهرداری ملک یا مغازهای رو تخریب کرده بدون مجوز یا رأی قطعی | شهرداری یا کمیسیون ماده ۱۰۰ | شکایت از رأی کمیسیون ماده ۱۰۰ خیلی رایجه تو دیوان |
🧾 مالیات اشتباهی یا سنگین | اداره مالیات مبلغ خیلی زیادی مالیات تعیین کرده بدون مستندات کافی | سازمان امور مالیاتی | اگه مدارک خلاف این موضوع داری، میتونی رأی رو باطل کنی |
🧍♂️ حذف از استخدام یا آزمون | فردی که در آزمون قبول شده، بهدلایل غیرشفاف از لیست استخدام حذف شده | سازمان استخدامی یا وزارت مربوطه | اگه حق با تو باشه، دیوان میتونه حکم استخدام رو برگردونه |
🏥 رد سابقه بیمه | کارگر سابقه بیمهش رد نشده ولی شرکت لیست رد کرده | سازمان تأمین اجتماعی | خیلی وقتا بین کارگر و بیمه اختلاف هست که دیوان رسیدگی میکنه |
🧓 ندادن حقوق بازنشستگی | بازنشستهای که حقوقش کامل پرداخت نشده یا کمتر از عرف پرداخت شده | صندوق بازنشستگی کشوری یا لشگری | میتونی از دیوان درخواست اصلاح پرداختی یا پیگیری حقوق معوقه کنی |
🏫 دریافت شهریه اضافی در مدرسه دولتی | مدرسه دولتی پول گرفته در حالیکه خلاف مقررات آموزشوپرورش بوده | اداره آموزشوپرورش منطقه یا استان | والدین میتونن برای حق تحصیل رایگان بچهها اقدام کنن |
💡 قطع یارانه یا کمکهزینه | فردی که مستحق دریافت یارانه بوده ولی از لیست حذف شده | سازمان هدفمندی یارانهها | اگه حذف غیرمنطقی باشه، دیوان قابل پیگیریه |
🏛️ ابطال آییننامه یا دستورالعمل غیرقانونی | بخشنامهای صادر شده که با قانون مغایرت داره | وزارتخانه یا سازمان صادرکننده | دیوان میتونه اون بخشنامه رو باطل اعلام کنه |
🧭 تعارض در رأیهای اداری | دو رأی متضاد درباره یه موضوع واحد صادر شده | دو شعبه مختلف دیوان یا هیأت رسیدگی | هیأت عمومی دیوان وارد عمل میشه و رأی واحد میده |
✅ چند نکته:
-
شکایتها باید مستند و قانونی باشن؛ صرف نارضایتی یا دلخوری کافی نیست.
-
همیشه اول مدارک کامل جمع کن و بعد اقدام کن.
-
موضوعاتی مثل دعوای ملکی، طلاق، مهریه و… به دیوان عدالت اداری ربطی ندارن؛ اون موارد مال دادگاههای عمومیان.
نکات مهم قبل از شکایت به دیوان
- ثبتنام در سامانه ثنا الزامیست
- شکایت باید از نهاد عمومی یا دولتی باشه
- موضوع شکایت باید مرتبط با وظایف اداری طرف شکایت باشه
- قبل از شکایت بهتره مکاتبه یا درخواست رسمی با نهاد مربوطه داشته باشی
- شکایت باید مستند و با دلیل قانونی باشه
- مدارک مرتبط رو حتماً ضمیمه کن
- زمان شکایت باید در مهلت قانونی باشه
- رأیهای قطعی رو فقط در شرایط خاص میشه ابطال کرد
- شکایت علیه اشخاص یا شرکتهای خصوصی پذیرفته نمیشه
- از واژهها و ادبیات حقوقی استفاده کن تا رسیدگی بهتر انجام بشه
- شکایت تکراری یا بیاساس رد میشه
- استفاده از وکیل الزامی نیست، ولی کمککنندهست
- باید هزینه دادرسی پرداخت بشه (مبلغ کم)
- اطلاعات طرف شکایت باید دقیق نوشته بشه
- شکایت باید بهصورت الکترونیکی ثبت بشه، حضوری ممکن نیست
- پیگیری پرونده فقط از طریق سامانه ثنا انجام میشه
- ارسال اشتباه پرونده باعث طولانی شدن رسیدگی میشه
- عنوان و موضوع شکایت باید دقیق مشخص بشه
- حتماً نوع درخواستت (ابطال رأی، رسیدگی مجدد، لغو بخشنامه و…) رو مشخص کن
- در صورتی که رأی صادر شده باشه، فقط ۲۰ روز برای اعتراض وقت داری
جمع بندی
دیوان عدالت اداری یه نهاد مهم و قدرتمنده که برای حمایت از مردم در برابر تصمیمات و اقدامات غیرقانونی یا ناعادلانه نهادهای دولتی و عمومی به وجود اومده. اگه از یه اداره، شهرداری، سازمان دولتی، وزارتخونه یا هر نهاد عمومی دیگهای ناراضی هستی و فکر میکنی حقت ضایع شده، دیوان دقیقاً همونجاست که باید بری سراغش.
این دیوان فقط برای شکایت از نهادهای دولتیه، نه افراد عادی یا شرکتهای خصوصی. میتونی از تصمیمات مثل اخراج ناعادلانه، جریمه اشتباه، حذف از آزمون استخدامی، رد سابقه بیمه، یا حتی صدور بخشنامههای غیرقانونی شکایت کنی. ثبت شکایت هم کاملاً آنلاین و از طریق سامانه ثنا انجام میشه.
از طرف دیگه، دیوان فقط یه مرجع رسیدگی به شکایات شخصی نیست؛ بلکه میتونه آییننامهها، مصوبات و بخشنامههایی که خلاف قانون یا شرع باشن رو هم ابطال کنه. همین باعث میشه که دیوان، نقش خیلی مهمی تو کنترل قدرت نهادهای اجرایی و دفاع از حقوق شهروندی داشته باشه. ساختار دیوان شامل شعب بدوی، تجدیدنظر و هیأت عمومیه و هرکدوم برای مرحلهای از پروندهت کاربرد دارن. بدون وکیل هم میتونی شکایت کنی، ولی اگه موضوعت حساسه، کمک گرفتن از یه وکیل خبره ضرر نداره.
پس اگه یه روز دیدی از یه تصمیم اداری ناراضی هستی، نذار حقت از بین بره. راه داره، قانون پشتته، و دیوان عدالت اداری اونجاست تا حق تو رو بگیره. راوی حقوقی، بهعنوان یکی از بخشهای آموزشی «راوی آنلاین»، همیشه کنارت ایستاده تا مسائل حقوقی رو با زبونی ساده، دقیق و معتبر برات باز کنه. اگه از این مقاله استفاده کردی یا تجربهای در مورد شکایت به دیوان داشتی، حتماً تو کامنتها برام بنویس. راوی حقوقی رو دنبال کن تا همیشه یه قدم جلوتر از مشکلات حقوقی باشی.