نمونه قرارداد بین‌ المللی فروش کالا + آموزش قدم‌ به‌ قدم تنظیم حرفه‌ای

نمونه قرارداد بین‌ المللی فروش کالا به زبان ساده بررسی بندهای مهم و راهنمای حقوقی و مثال عملی برای تنظیم اصولی قرارداد صادرات و واردات رو اینجا و در این مقاله از راوی حقوقی میتونی بخونی. پس در ادامه همراه من باش.

اگه فقط یه بار با صادرات یا واردات سروکار داشتی، حتماً می‌دونی که یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل توی این مسیر، تنظیم یه قرارداد درست و حسابیه. قرارداد بین‌ المللی فروش کالا، مثل یه ستون فقراته برای هر معامله‌ای که بین دو کشور بسته می‌شه. چون وقتی پای تجارت جهانی وسط میاد، دیگه فقط یه امضا یا حرف کفایت نمی‌کنه؛ باید همه‌چیز دقیق، واضح و حقوقی نوشته بشه تا بعدها هیچ جای دعوا و سوءبرداشتی باقی نمونه.

من خودم وقتی اولین‌بار خواستم قرارداد فروش با یه شرکت خارجی ببندم، تازه فهمیدم چقدر جزئیات مهمه. اینکه بدونی اینکوترمز چیه، چطوری باید بند حل اختلاف رو بنویسی، نحوه پرداخت باید چجوری باشه، حتی اینکه آدرس دقیق دو طرف یا زبان رسمی قرارداد چی باشه… همشون می‌تونن سرنوشت معامله‌ت رو عوض کنن.

مشکل اینجاست که خیلیا هنوز فکر می‌کنن یه قرارداد فروش ساده بین‌ المللی همون فرمت‌های داخلیه و کافی‌ـه یه چیزی بنویسن و امضا کنن. ولی حقیقت اینه که قرارداد بین‌ المللی، یه عالمه قانون و قاعده خاص خودش رو داره. از کنوانسیون بیع بین‌ المللی کالا (CISG) گرفته تا قوانین داخلی دو کشور، از نحوه حمل کالا طبق اینکوترمز گرفته تا بحث داوری و حل اختلاف بین‌ المللی… همه‌شون باید توی قرارداد دیده بشن.

توی این مقاله از «راوی حقوقی» تصمیم گرفتم یه بار برای همیشه این مسیر رو برات روشن کنم. با هم قدم به قدم یه نمونه قرارداد بین‌ المللی فروش کالا رو بررسی می‌کنم، بند به بند می‌گم چی باید بنویسی، کجاها باید دقت بیشتری داشته باشی و چه اشتباهاتی می‌تونه برات گرون تموم بشه.

پس اگه دنبال یه مرجع کامل، ساده و کاربردی هستی که هم برای یادگیری مفاهیم به کارت بیاد و هم برای تنظیم قرارداد واقعی ازش استفاده کنی، این مقاله رو تا آخر بخون. چون هم تجربه‌شو دارم، هم سعی کردم کامل‌ترین نکات رو به زبان ساده و بدون پیچیدگی حقوقی برات توضیح بدم.

قرارداد بین‌ المللی فروش کالا چیه؟

قرارداد بین‌ المللی فروش کالا، همون سند حقوقیه که بین یه فروشنده و یه خریدار از دو کشور مختلف بسته می‌شه تا طی اون، کالایی با شرایط مشخص، بین این دو رد و بدل بشه. یعنی یه طرف قراره یه کالا رو بفروشه و تحویل بده، طرف دیگه هم تعهد می‌کنه اون کالا رو طبق توافق، تحویل بگیره و پولش رو پرداخت کنه. این قرارداد می‌تونه روی کاغذ یا حتی به‌صورت دیجیتالی (PDF یا فایل الکترونیکی) تنظیم و امضا بشه.

حالا چرا بهش می‌گن «بین‌ المللی»؟ چون طرفین قرارداد، از دو کشور مختلف هستن. به‌همین خاطر، دیگه نمی‌شه فقط به قوانین یه کشور استناد کرد؛ باید ببینی چه قانون یا کنوانسیونی حاکم بر قرارداد قرار گرفته. معمولاً کنوانسیون بین‌ المللی فروش کالا (CISG) که سال ۱۹۸۰ تو وین تصویب شده، به عنوان مبنای قانونی این نوع قراردادها استفاده می‌شه، البته اگه هر دو کشور عضو اون باشن.

فرقش با قراردادهای داخلی چیه؟

تو قراردادهای داخلی، معمولاً قانون کشور خودمون (مثلاً قانون مدنی ایران یا قانون تجارت) حاکمه و اگه مشکلی پیش بیاد، مرجع رسیدگی هم دادگاه‌های ایران هستن. اما تو قراردادهای بین‌ المللی، پای خیلی چیزای دیگه وسطه:

• تفاوت زبان و فرهنگ بین دو کشور

• تفاوت قوانین تجاری و گمرکی

• مشکلات حمل‌ونقل و ترخیص بین‌ المللی

• بحث تحریم‌ها، ارزیابی ریسک‌ها و ضمانت اجرایی قرارداد

• و مهم‌تر از همه: باید یه مرجع بی‌طرف برای حل اختلافات تعیین بشه

برای همین این قراردادها باید خیلی حرفه‌ای‌تر، دقیق‌تر و با مشورت وکیل تنظیم بشن.

یه نکته خیلی مهم!

حتی اگه داری با یه شرکت خارجی فقط یه خرید ساده انجام می‌دی، بهتره یه قرارداد رسمی و کامل بین‌تون تنظیم بشه. چون اگه فردا اون شرکت به تعهداتش عمل نکنه، فقط یه ایمیل یا فاکتور نمی‌تونه حقت رو تضمین کنه. ولی اگه یه قرارداد محکم و اصولی نوشته باشی، حتی از طریق داوری بین‌ المللی یا مراجع قضایی خارجی می‌تونی پیگیر خسارتت بشی.

پس خلاصه‌ ش این می‌شه:

نمونه قرارداد بین المللی فروش کالا (نمونه دوم)

بخش‌ های مهم یه قرارداد بین‌ المللی فروش کالا

هر قرارداد بین‌ المللی باید یه سری بندهای پایه داشته باشه که هم امنیت حقوقی طرفین رو حفظ کنه و هم تکلیف‌ها رو مشخص کنه:

۱. مشخصات طرفین قرارداد

اولین بخش هر قرارداد، معرفی دقیق طرفین قرارداد هست. این‌جا باید معلوم بشه که چه کسانی دارن با هم معامله می‌کنن، هرکدوم از کدوم کشور هستن، و چه مشخصات قانونی و تجاری دارن.

• اسم کامل شرکت یا شخص حقوقی

• کشور محل ثبت و فعالیت

• شماره ثبت تجاری / کد اقتصادی

• نشانی حقوقی (به زبان رسمی)

• نام نماینده قانونی و سمتش (مثلاً مدیرعامل یا مدیر بازرگانی)

• اطلاعات تماس (تلفن، ایمیل، فکس)

اگه قرارداد قراره به‌صورت دیجیتالی امضا بشه، بهتره شناسه امضای دیجیتال یا گواهی امضا هم ذکر بشه.

مثال:
شرکت A، ثبت‌شده در کشور آلمان، به شماره ثبت HRB123456، به نمایندگی آقای هانس مولر (مدیر فروش)، با نشانی قانونی خیابان X، برلین – آلمان.

۲. موضوع قرارداد

اینجا باید دقیق بگی که موضوع قرارداد چی هست. یعنی چه کالایی داره معامله می‌شه و مشخصات اون چیه.

• نام کالا یا محصول

• برند، مدل، شماره فنی یا سری ساخت

• مقدار یا تعداد (مثلاً ۱۰۰۰ عدد یا ۲۰ تن)

• کیفیت کالا یا استاندارد مورد توافق (مثل ISO، CE یا گواهی بهداشت)

• در صورت نیاز، پیوست فنی برای مشخصات دقیق فیزیکی یا عملکردی کالا

۳. مبلغ قرارداد و نحوه پرداخت

یکی از حساس‌ ترین بخش‌هاست. باید دقیق بگی که:

• مبلغ کل قرارداد چقدره (به عدد و حروف)

• ارز مورد استفاده (یورو، دلار، درهم و…)

• شیوه پرداخت:

  • پیش‌پرداخت (چند درصد؟)

  • اعتبار اسنادی (LC): دیداری یا مدت‌دار؟ توسط کدوم بانک؟

  • انتقال بانکی (TT): به کدوم حساب؟

• مهلت‌های پرداخت

• جریمه تأخیر در پرداخت

پیشنهاد: همیشه درباره روش پرداخت توافق کتبی دقیق داشته باش چون خیلی وقتا مشکلات از همین‌جا شروع می‌شه.

۴. زمان و مکان تحویل

باید بنویسی کالا چه زمانی و کجا تحویل داده می‌شه. این قسمت معمولاً با استفاده از قواعد اینکوترمز (Incoterms) نوشته می‌شه.

مثلاً:

• FOB بندر هامبورگ: یعنی فروشنده موظفه کالا رو تا بندر هامبورگ برسونه و روی کشتی تحویل بده.

• CIF بندرعباس: یعنی هزینه حمل و بیمه هم با فروشنده‌ست تا رسیدن به بندر مقصد.

۵. بسته‌بندی و استانداردها

توی تجارت بین‌ المللی، بسته‌بندی خیلی مهمه. اینجا باید مشخص کنی:

• نوع بسته‌بندی (مثلاً جعبه چوبی، پالت پلاستیکی، وکیوم‌شده و…)

• مقاومت بسته‌بندی (در برابر ضربه، رطوبت، دما)

• اطلاعات روی برچسب (نام کالا، کشور سازنده، وزن، تاریخ تولید، هشدارهای حمل‌ونقل)

• رعایت استاندارد خاص (مثلاً استاندارد اروپا یا مقررات گمرکی ایران)

۶. بازرسی کالا

این بخش برای اطمینان از کیفیت کالا و تطابق با قرارداد نوشته می‌شه:

• آیا بازرسی قبل از حمل انجام می‌شه یا بعدش؟

• توسط چه شرکتی (مثلاً SGS یا BV یا شرکت ثالث مورد تأیید طرفین)؟

• مکان بازرسی (مثلاً در کارخانه تولید، در گمرک، هنگام تحویل)

• هزینه بازرسی با کیه؟ فروشنده یا خریدار؟

• گزارش بازرسی رسمی باید پیوست قرارداد بشه یا نه؟

در موارد حساس، معمولاً قبل از حمل، توسط یک شرکت مستقل، بازرسی انجام می‌شه تا خریدار مطمئن باشه.

۷. شرایط فورس ماژور (قوه قاهره)

فورس ماژور یعنی اتفاقات غیرقابل پیش‌بینی و خارج از کنترل طرفین که باعث می‌شه اجرای قرارداد ممکن نباشه. مثلاً:

• جنگ

• زلزله

• آتش‌سوزی بزرگ

• تحریم بین‌ المللی

• اپیدمی و همه‌گیری

باید مشخص کنی:

• چه اتفاقاتی مشمول فورس ماژور می‌شن

• هر طرف چقدر فرصت داره تا اطلاع بده

• در این شرایط، قرارداد معلق می‌شه یا فسخ می‌شه؟

• چه راهکارهایی برای ادامه یا تعلیق قرارداد وجود داره؟

۸. ضمانت اجرا و خسارت

تو این بخش باید بنویسی اگه یکی از طرفین به تعهدش عمل نکرد، چه اتفاقی می‌افته:

• درصد جریمه دیرکرد یا عدم تحویل

• مسئولیت خسارات مستقیم یا غیرمستقیم

• شرایط فسخ یک‌طرفه

• ضمانت‌نامه بانکی یا سفته برای حسن انجام کار

مثلاً اگه فروشنده کالا رو دیر تحویل بده، باید روزانه ۰.۵٪ جریمه پرداخت کنه.

۹. حل اختلاف

تو قرارداد بین‌ المللی، اختلاف همیشه ممکنه پیش بیاد. باید دقیق بنویسی:

• حل اختلاف از طریق مذاکره یا مستقیم می‌ره داوری؟

• داوری در کجا برگزار می‌شه؟ (مثلاً پاریس، استانبول، تهران)

• طبق کدوم قانون داوری انجام می‌شه؟ (ICC، UNCITRAL و…)

• زبان داوری یا رسیدگی چی باشه؟

• تعداد داورها (مثلاً یک یا سه داور)

داوری بین‌ المللی به جای دادگاه معموله چون بی‌طرف‌تر و سریع‌تره.

۱۰. زبان قرارداد و نسخه‌ها

قرارداد بین‌ المللی معمولاً دو زبانه نوشته می‌شه (مثلاً انگلیسی و فارسی یا انگلیسی و آلمانی). تو این بخش باید بگی:

• زبان رسمی و ملاک تفسیر کدومه؟

• قرارداد در چند نسخه تهیه شده؟

• هر نسخه چقدر اعتبار داره؟

• در صورت تعارض بین ترجمه‌ها، کدوم نسخه ملاک هست؟

توصیه: همیشه نسخه انگلیسی به‌عنوان مرجع نهایی معرفی بشه، چون زبان بین‌ المللی پذیرفته‌شده‌ست.

قوانین و ملاحظات مهم تو تنظیم این قرارداد

تنظیم یه قرارداد بین‌المللی فقط نوشتن چند بند ساده نیست. چون پای دو تا کشور، دو تا نظام حقوقی و گاهی حتی تحریم و اختلافات فرهنگی و مالی وسطه. پس لازمه تو تنظیمش چندتا اصل حقوقی و تجاری خیلی مهم رو رعایت کنی:

۱. اصل آزادی قراردادها طبق ماده ۱۰ قانون مدنی ایران

طبق ماده ۱۰ قانون مدنی، «قراردادهای خصوصی نسبت به کسانی که آن را منعقد کرده‌اند، در صورتی که مخالف صریح قانون نباشند، نافذ است.» یعنی اگه یه قرارداد فروش بین‌المللی با طرف خارجی ببندی، تا وقتی برخلاف قانون نباشه، قانون ایران اون رو به رسمیت می‌شناسه.

۲. استفاده از اینکوترمز (Incoterms)

اینکوترمز مجموعه‌ای از اصطلاحات استاندارد بین‌المللیه که وظایف فروشنده و خریدار رو تو حمل، بیمه، تحویل و انتقال ریسک مشخص می‌کنه. مثل: EXW – FOB – CIF – DDP

پیشنهاد من؟ همیشه یه نسخه از آخرین ویرایش اینکوترمز (مثلاً ۲۰۲۰) همراه قرارداد پیوست کن و صراحتاً بگو که مرجع تفسیر قرارداد، اون ویرایش خاصه.

۳. ارجاع به کنوانسیون بین‌المللی فروش کالا (CISG)

اگه کشور فروشنده یا خریدار عضو کنوانسیون وین ۱۹۸۰ (CISG) باشن، این کنوانسیون می‌تونه خودبه‌خود بر قرارداد حاکم باشه. اما اگه نخوای ازش استفاده کنی، باید تو قرارداد بنویسی که «کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا اعمال نمی‌شود».

۴. انتخاب کشور بی‌طرف برای داوری

برای جلوگیری از جانب‌داری احتمالی دادگاه‌ها، بهتره حل اختلاف رو بدی به یه نهاد داوری در کشور بی‌طرف. مثل:

• ICC در پاریس

• مرکز داوری سوئیس (SCAI)

• داوری استانبول (ITA)

• داوری DIAC در دوبی

حتماً مشخص کن که داوری طبق کدوم مقررات باشه، چند داور داشته باشه، کجا برگزار بشه و زبان داوری چی باشه.

۵. رعایت قوانین و مقررات گمرک ایران

اگه قراره کالا وارد ایران بشه:

• باید با تعرفه‌های گمرکی ایران هماهنگ باشه

• استانداردهای اجباری سازمان ملی استاندارد ایران رو رعایت کنه

• گواهی‌های لازم مثل CE، بهداشت یا بازرسی رو داشته باشه

• امکان ثبت سفارش و دریافت کد رهگیری در سامانه جامع تجارت رو داشته باشی

۶. تطابق با قوانین ارزی بانک مرکزی ایران

پرداخت‌های بین‌المللی باید طبق دستورالعمل‌های بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران انجام بشن. مثلاً ممکنه لازم باشه پرداخت از طریق LC (اعتبار اسنادی) یا حواله ارزی رسمی باشه، یا به‌خاطر تحریم، با صرافی مجاز کار کنی.

۷. توجه به تحریم‌های بین‌المللی

بعضی کشورها مثل آمریکا و اتحادیه اروپا ممکنه فروش یا خرید برخی کالاها رو به ایران تحریم کرده باشن. حتماً بررسی کن که طرف مقابل در لیست تحریم نباشه و بانکی که استفاده می‌کنی تحت تحریم نباشه، چون ممکنه پولت بلوکه بشه یا تراکنش برگشت بخوره.

۸. رعایت قوانین مالیاتی ایران

اگر خریدار ایرانی هستی، باید ببینی آیا مشمول مالیات بر ارزش افزوده، حقوق ورودی یا مالیات بر درآمد می‌شی یا نه. حتی واردات تجهیزات خاص ممکنه معافیت داشته باشه، ولی نیاز به مجوز از سازمان‌های خاص داره.

۹. تنظیم نسخه دو زبانه و ترجمه رسمی

اگه قرارداد فارسی نباشه و قراره به مراجع رسمی ایران ارائه بشه (مثلاً بانک یا گمرک)، ترجمه رسمی اون به فارسی با مهر مترجم رسمی دادگستری ضروریه. بهتره قرارداد رو دو زبانه تنظیم کنی و در بند پایانی مشخص کنی که نسخه انگلیسی یا فارسی ملاک تفسیره.

۱۰. تعیین قانون حاکم بر قرارداد

حتماً باید بنویسی که قرارداد طبق قانون کدوم کشور تفسیر و اجرا می‌شه. مثلاً: «این قرارداد بر اساس قوانین جمهوری فدرال آلمان تفسیر و اجرا می‌شود.» یا: «این قرارداد تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران خواهد بود.»

یه اشتباه کوچیک، یه ضرر بزرگ! اشتباهات رایج تو قرارداد فروش بین‌ المللی

وقتی پای تجارت بین‌المللی وسط میاد، همه‌چیز یه‌کم پیچیده‌تر از داد و ستدهای داخلی می‌شه. دیگه فقط امضای یه قرارداد یا رد و بدل کردن یه فاکتور کافی نیست. اینجا دیگه با کشور، قانون، زبان، فرهنگ و حتی تحریم و گمرک طرفی! برای همین، اگه یه بند از قرارداد بین‌المللی فروش کالا درست تنظیم نشه، ممکنه کل معامله به مشکل بخوره و حتی پول یا کالای طرف ایرانی سوخت بشه.

من خودم تو تجربه‌هام دیدم خیلیا تو اینجور قراردادها عجله می‌کنن یا فکر می‌کنن همه‌چی مثل قرارداد داخلیه. ولی وقتی اختلافی پیش میاد و می‌رن سراغ داوری یا دادگاه، تازه می‌فهمن یه چیز کوچیک مثل ننوشتن دقیق مدل کالا یا مشخص نکردن قانون حاکم، چه فاجعه‌ای به بار آورده!

توی این بخش از مقاله، می‌خوام باهات از اشتباهات پرتکراری حرف بزنم که تو قرارداد فروش بین‌المللی خیلیا مرتکب می‌شن. از بی‌توجهی به اینکوترمز گرفته تا نداشتن نسخه دو زبانه یا مشخص نکردن داور بین‌المللی. اینا نکاتی‌ـه که اگه قبل از امضا حواست بهشون نباشه، بعداً کارت به هیچ‌کجا بند نمی‌شه. پس اگه قراره کالا صادر یا وارد کنی و یه قرارداد درست‌وحسابی ببندی، حتماً این بخش رو با دقت بخون. چون یه اشتباه کوچیک اینجا، می‌تونه ضررهای خیلی بزرگی برات به‌جا بذاره.

۱. ننوشتن دقیق مشخصات کالا

یکی از بزرگ‌ترین اشتباهاته! اگه دقیق ننویسی چه کالایی قراره فروخته بشه، طرف مقابل می‌تونه هر چیزی رو بهت تحویل بده و ادعا کنه که طبق قرارداد بوده. مشخصاتی مثل:

• نام فنی و تجاری کالا

• مدل یا شماره فنی

• برند و کشور سازنده

• رنگ، اندازه، وزن، قدرت، دما و…

• استانداردهای تولید یا عملکرد

نبود این جزئیات باعث اختلافات زیادی می‌شه.

۲. مشخص نکردن قانون حاکم بر قرارداد

وقتی ننویسی که قرارداد طبق کدوم قانون تفسیر می‌شه، تو اختلافات حقوقی سردرگمی پیش میاد. مثلاً یه طرف می‌خواد طبق قانون ایران داوری بشه، اون یکی طبق قانون آلمان! نتیجه؟ کلی هزینه، دعوا و بی‌نتیجه موندن قرارداد.

پیشنهاد: حتماً بند «قانون حاکم» رو بیار و دقیق بنویس که طبق قوانین کدوم کشور تفسیر و اجرا می‌شه.

۳. بی‌ توجهی به اینکوترمز (Incoterms)

خیلی از واردکننده‌ها و صادرکننده‌ها فکر می‌کنن FOB یا CIF فقط یه کلمه فانتزیه! درحالیکه هر کدوم از این‌ها به‌وضوح مشخص می‌کنن:

• کی مسئول حمله

• کی باید بیمه رو بده

• خطر از کی به کی منتقل می‌شه

• هزینه گمرک و ترخیص با کیه

بی‌ توجهی به این اصطلاحات، باعث می‌شه هزینه‌ها از کنترل خارج بشن و حق طرفین ضایع بشه.

۴. نبودن بند حل اختلاف و داوری

وقتی یه قرارداد بدون بند داوری بسته بشه، اگه مشکلی پیش بیاد، فقط دادگاه‌ها می‌تونن رسیدگی کنن؛ اونم با دردسرهای بین‌المللی، ترجمه رسمی، هزینه‌های دادرسی و…
ولی وقتی داوری مشخص باشه (مثلاً ICC پاریس)، هم سریع‌تر حل می‌شه، هم حرفه‌ای‌تر، هم هزینه کمتری داره.

۵. نداشتن نسخه دو زبانه

اگه قرارداد فقط به زبان انگلیسی نوشته بشه، برای ارائه به گمرک، بانک مرکزی، اتاق بازرگانی، و حتی دادگاه‌های ایران، مشکل ایجاد می‌شه. از طرف دیگه، اگه فقط فارسی باشه، طرف خارجی ممکنه سوءتفاهم پیدا کنه یا قرارداد رو نپذیره.

بهترین کار: تنظیم قرارداد به دو زبان (فارسی + انگلیسی) و مشخص کردن اینکه نسخه انگلیسی در صورت اختلاف معتبرتره.

۶. استفاده نکردن از اسناد تجاری استاندارد

خیلیا فکر می‌کنن همون فاکتور فروش یا پروفرما کافیه! درحالی‌که برای یه قرارداد فروش بین‌المللی، باید اسناد مثل:

• فاکتور تجاری (Commercial Invoice)

• گواهی مبدأ (Certificate of Origin)

• بارنامه (B/L یا AWB)

• Packing List

• گواهی بازرسی (Inspection Certificate)

هم پیوست قرارداد باشن، هم موقع تحویل استفاده بشن. نبود این اسناد باعث تأخیر در ترخیص و حتی عدم پرداخت می‌شه.

۷. مشخص نکردن نحوه پرداخت

بعضیا فقط می‌نویسن: «مبلغ طی دو قسط پرداخت می‌گردد» اما نمی‌گن به چه روشی، از چه بانکی، چطوری، و تحت چه شرایطی! مثلاً:

• پیش‌پرداخت چند درصد؟

• انتقال به چه حسابی؟

• آیا LC باید دیداری باشه یا مدت‌دار؟

• بانک گشاینده LC کجاست؟

نبودن این جزئیات، معمولاً موقع پرداخت به دردسر می‌خوره.

۸. نداشتن بند فورس ماژور (قوه قاهره)

وقتی اتفاقات غیرمنتظره مثل تحریم، جنگ، اپیدمی یا زلزله رخ بده، اگه قرارداد بند فورس ماژور نداشته باشه، هیچ‌کس نمی‌دونه باید چیکار کنه. درحالی‌که اگه این بند باشه، دقیق مشخص می‌شه:

• چه شرایطی قوه قاهره محسوب می‌شه

• چه مدارکی لازمه

• تعهدات به حالت تعلیق درمیاد یا نه

۹. نبود جدول زمان‌ بندی

در قرارداد فقط نوشتن «تحویل تا فلان تاریخ» کافی نیست. باید دقیق مشخص بشه:

• زمان تولید کالا

• زمان ارسال

• مهلت تحویل اسناد

• زمان پرداخت هر مرحله

نبود این زمان‌بندی‌ها، باعث برداشت‌های اشتباه و اختلاف می‌شه.

۱۰. عدم اشاره به تحریم‌ها و محدودیت‌های بانکی

در شرایط خاص (مثل تجارت با ایران)، باید تو قرارداد ذکر بشه که اگه تحریم‌ها مانع پرداخت یا حمل بشن، راه‌حل جایگزین چیه مثلاً: «در صورت بروز محدودیت بانکی، طرفین موظف به توافق روی روش جایگزین پرداخت هستند.»

نکاتی برای تضمین موفقیت در قرارداد

تو دنیای تجارت بین‌المللی، یه قرارداد درست، مثل کمربند ایمنی تو ماشینه! اگه درست بسته نشه، اولین ترمز، کارتو تموم می‌کنه. برای اینکه قرارداد فروش کالا نه فقط نوشته بشه، بلکه واقعاً بتونه منافع دو طرف رو حفظ کنه، باید به نکات زیر دقت کنی:

۱. حتماً قبل از امضا با یه وکیل تجارت بین‌الملل مشورت کن

هر چقدر هم که تجربه داشته باشی، باز یه وکیل که تخصصش قراردادهای بین‌المللیه، می‌تونه چیزهایی رو ببینه که تو ازش غافلی. خیلیا بخاطر نداشتن مشاوره حقوقی، تو دادگاه‌های خارجی به مشکل خوردن.

۲. از قراردادهای استاندارد بین‌المللی استفاده کن

الگو بگیر از نمونه قراردادهایی که توسط نهادهای معتبری مثل:

• UNIDROIT (موسسه بین‌المللی یکنواخت‌سازی حقوق خصوصی)

• ICC (اتاق بازرگانی بین‌المللی)

• FIDIC (برای قراردادهای فنی و پروژه‌ای)

این قراردادها خیلی وقت‌ها به صورت فرم‌های استاندارد هستن که می‌تونی با شرایط خودت تطبیق بدی.

۳. قرارداد رو PDF کن و با امضای دیجیتال معتبر ذخیره کن

مخصوصاً وقتی قرارداد از راه دور امضا می‌شه، بهتره از ابزارهایی مثل DocuSign یا Adobe Sign استفاده کنی. اینجوری هم امضاها قابل پیگیری‌ان، هم بعدها تو داوری و دادگاه معتبرترن.

۴. بررسی کن که شرکت طرف مقابل واقعاً وجود داره

فقط به یه ایمیل یا وب‌سایت قشنگ اکتفا نکن! برو سراغ:

• شماره ثبت شرکت

• استعلام از اتاق بازرگانی کشورشون

• سوابق تجاری یا شرکای قبلی

• بررسی رتبه اعتباری از سایت‌هایی مثل D&B یا Kompass

۵. بحث تحریم‌ها رو جدی بگیر

اگه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا، آمریکا، انگلیس، ژاپن یا حتی امارات معامله می‌کنی، باید مطمئن باشی:

• • کالای مورد نظر تحریم نیست

  • طرف مقابل در لیست تحریم OFAC یا EU نیست

  • بانکی که پول قراره جابجا کنه تحریم نیست

  • حمل‌کننده (Carrier) یا شرکت بیمه هم مشکلی نداشته باشه

۶. حتماً بندهای فسخ و جریمه رو شفاف بنویس

اگه یکی از طرفین قرارداد رو نقض کرد یا تعهدش رو انجام نداد، باید دقیق مشخص باشه:

• چطور فسخ انجام می‌شه؟

• جریمه تاخیر چقدره؟

• چطور خسارت‌ها محاسبه می‌شن؟

• آیا امکان تعلیق قرارداد وجود داره؟

۷. از ابزارهای مالی بین‌المللی مطمئن استفاده کن

برای پرداخت، سراغ ابزارهای مطمئن و رسمی برو:

• LC (اعتبار اسنادی)

• TT (حواله بانکی مستقیم)

• استفاده از بانک‌های معتبر یا صرافی‌های رسمی دارای مجوز

۸. اسناد لازم برای ترخیص گمرکی رو دقیق ذکر کن

خیلی وقتا کالا می‌رسه اما چون مدارک همراهش ناقصه، توی گمرک گیر می‌کنه. پس حتماً تو قرارداد بنویس که فروشنده موظفه اسناد زیر رو آماده کنه:

• فاکتور تجاری

• بارنامه

• گواهی مبدا

• گواهی بازرسی

• لیست بسته‌بندی (Packing List)

۹. نسخه دو زبانه با ترجمه رسمی تهیه کن

برای استفاده داخل ایران (مثلاً بانک یا اتاق بازرگانی)، نیاز به نسخه فارسی داری. ولی برای طرف خارجی یا داوری، نسخه انگلیسی بهتره. ترجمه رسمی باعث می‌شه تو تفسیر قرارداد مشکلی پیش نیاد.

۱۰. از شرایط حمل و بیمه دقیق مطلع باش

به‌خصوص تو بندهای CIF یا DDP باید مشخص باشه:

• بیمه با کیه؟

• چه نوع بیمه‌ای (کلوز A، B یا C) اعمال می‌شه؟

• آیا کالا تو مسیر خطرناکه؟

• کی مسئول دریافت خسارته؟

۱۱. در صورت حساس بودن کالا، بند کنترل کیفیت بگذار

برای کالاهای پزشکی، صنعتی یا حساس، حتماً بازرسی کالا قبل از ارسال و توسط شرکت مورد اعتماد مثل SGS انجام بشه.

۱۲. شماره‌گذاری بندهای قرارداد رو شفاف نگه دار

وقتی قرارداد طولانی می‌شه، یه مرجع دقیق برای ارجاع تو مکاتبات لازمه. استفاده از شماره‌های منظم مثل ماده ۱.۲.۳ باعث می‌شه هیچ ابهامی پیش نیاد.

۱۳. از یادداشت تفاهم یا LOI شروع کن

قبل از قرارداد اصلی، یه یادداشت تفاهم (MOU یا LOI) امضا کن که اصول اولیه رو مشخص می‌کنه. این کار باعث می‌شه دو طرف قبل از ورود به جزییات، چارچوب همکاری رو بدونن.

جمع بندی

تنظیم قرارداد بین‌المللی فروش کالا فقط یه کار حقوقی خشک و پر از اصطلاحات پیچیده نیست؛ یه هنر حساب‌شده‌ست که باید توش هم قانون بلد باشی، هم بازار، هم ریسک‌های جهانی رو بشناسی. من تو این مقاله از راوی حقوقی سعی کردم از تجربه‌هام بگم و با زبون ساده، همه‌چی رو برات روشن کنم؛ از بخش‌های اصلی قرارداد مثل مشخصات طرفین و اینکوترمز گرفته تا اشتباهات پرتکراری که ممکنه یه معامله بین‌المللی رو نابود کنه.

یادت نره، یه قرارداد قوی و دقیق می‌تونه ازت مثل یه سپر دفاعی محکم حمایت کنه. اگه بخوای یه معامله امن، حرفه‌ای و بی‌دردسر داشته باشی، باید با دقت بالا قرارداد رو تنظیم کنی، از مشاور حقوقی کمک بگیری و به قوانین داخلی و بین‌المللی مسلط باشی. راوی حقوقی، یکی از بخش‌های تخصصی سایت راوی آنلاین، قراره تو همین مسیر همراهت باشه؛ از آموزش حقوق بین‌الملل گرفته تا نمونه قراردادهای واقعی، نکات حقوقی روزمره و مشاوره دقیق.

اگه این مقاله برات مفید بود، حتماً نظرت رو برام بنویس. دوست داری مقاله بعدی درباره تنظیم قرارداد نمایندگی خارجی باشه یا ضمانت‌نامه‌های بین‌المللی؟ منتظر شنیدن صدای تو هستم. راوی حقوقی رو دنبال کن و با خیال راحت قرارداد ببند!